سیاست خارجی چین در افریقا (از ایدئولوژی گرایی تا عمل گرایی)

جمهوری خلق چین از ابتدای تأسیس خود نگاهی مجدد به جهان افکند و به جستجوی جایگاه خود در نظام بین المللی پرداخت . با توجه به شرایط انقلابی و انزوای چین بعد از تأسیس لازم بود که این کشور روابط خود را با کشورهای مختلف گسترش دهد تا زمینه را برای بسط عقاید خویش فراهم نماید . در این میان چین برای کشورهای در حال توسعه و سرزمین هایی که تازه به استقلال رسیده بودند ، از جمله دولت – ملت های افریقایی اهمیت ویژه ای قائل شد . از زمان شکل گیری چین تا کنون چهار نسل در صحنه ی سیاست این کشور ظهور یافته اند که هر کدام با توجه به شرایط زمانی و الویت های کشوری ، سیاست خارجی خاصی را در افریقا دنبال کرده اند . در زمان نسل اول چین به رهبری مائو مناسبات چین با کشورهای افریقایی بر جنبه -های ایدئولوژیکی همچون صدور انقلاب ، صدور اندیشه های مارکسیستی – لنینیستی – مائویستی ، مبارزه با امپرالیسم و استعمار و در همین راستا کمک به جنبش های انقلابی این قاره برای رهایی از بند استعمار مبتنی بود که بعد از شدت گرفتن اختلافاتش با اتحاد شوروی ، اهداف دیگری نظیر سوسیال امپریالیست نشان دادن شوروی ، بر حق نشان دادن خود و برتری اندیشه مائویستی با آنها اضافه شد . در این دوران علی رغم برتری اهداف ایدئولوژیکی ، اهداف سیاسی همچون کسب وجهه ی بین المللی ، مورد شناسایی قرار گرفتن و ورود به سازمان ملل متحد را نیز در ر ابطه با کشورهای افریقایی دنبال می کرد . از اواخر دهه ی 1970 با روی کارآمدن رهبران نسل دوم رویکرد چین به افریقا از گرایشات ایدئولوژیکی فاصله گرفت زیرا این کشور در پی اتخاذ سیاست اصلاحات و درهای باز یک خط مشی مبتنی بر عمل گرایی را در ارتباط با دنیای خارج در پیش گرفت که این روند با روی کار آمدن رهبران نسل سوم و چهارم تقویت شد . در نتیجه چین با در پیش گرفتن سیاست خارجی مبتنی بر عمل گرایی ، گسترش تجارت و همکاری های اقتصادی و به تبع منفعت و سود خود را در ارتباط با کشورهای افریقایی در الویت قرار داد . هر چند رویکرد اصلی سیاست خارجی چین در افریقا اقتصادی است ولی سطوحی از این رویکرد ملاحظات سیاسی ، فرهنگی و بین المللی نیز می باشد . هدف از نگارش پایان نامه حاضر ، نشان دادن نحوه ی سمت گیری سیاست خارجی چین از رویکرد ایدئولوژی گرایی به رویکرد عمل گرایی با توجه مسئله ی تغییر نسل قدرت در این کشور می باشد . در این پایان نامه تلاش شده با روش توصیفی- تحلیلی سیر تحول سیاست خارجی چین در افریقا بر اساس « مسئله تغییر نسل » در چین نشان داده شود . نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که ایدئولوژی مولفه ی اصلی سیاست خارجی چین در افریقا در زمان رهبران نسل اول بود ولی تحت تأثیر واقعیت های داخلی و بین المللی در دوران رهبران نسل دوم ، سوم و چهارم ، عمل گرایی به رویکرد اصلی سیاست خارجی چین در افریقا تبدیل شد .